שיחת שמות תשנ"ב - מוגה: הבדלים בין גרסאות בדף

קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש

שיחת שמות תשנ"ב - מוגה (הצגת מקור)

גרסה מ־17:25, 10 ביולי 2025

הוסרו 524 בתים ,  10 יולי
מ
החלפת טקסט – "\<ref\sname.+?\"(.+?)"\>" ב־"{{הערה|שם=$1|"
חזותיקוד ויקי
מ (החלפת טקסט – "<ref>" ב־"{{הערה|")
מ (החלפת טקסט – "\<ref\sname.+?\"(.+?)"\>" ב־"{{הערה|שם=$1|")
שורה 17: שורה 17:
דער גאַנצער ענין פון "הבאים מצרימה" איז אין אמת'ן – "גאולת ישראל". און דאָס וואָס בינתיים איז דאָ אַ ירידה איז דאָס '''בחיצוניות''', אָבער בפנימיות איז די ירידה גופא (ניט נאָר בשביל ועל מנת העלי' שבגאולת מצרים, נאָר נאָכמער –) אַ חלק פון דער עלי' וגאולה עצמה, ביז – די עלי' פון דער גאולה האמיתית והשלימה. און דעריבער זאָגט דער מדרש אויף "ואלה שמות בנ"י הבאים מצרימה" – "על שם גאולת ישראל נזכרו כאן", געמיינט אויך די גאולה העתידה לבוא.
דער גאַנצער ענין פון "הבאים מצרימה" איז אין אמת'ן – "גאולת ישראל". און דאָס וואָס בינתיים איז דאָ אַ ירידה איז דאָס '''בחיצוניות''', אָבער בפנימיות איז די ירידה גופא (ניט נאָר בשביל ועל מנת העלי' שבגאולת מצרים, נאָר נאָכמער –) אַ חלק פון דער עלי' וגאולה עצמה, ביז – די עלי' פון דער גאולה האמיתית והשלימה. און דעריבער זאָגט דער מדרש אויף "ואלה שמות בנ"י הבאים מצרימה" – "על שם גאולת ישראל נזכרו כאן", געמיינט אויך די גאולה העתידה לבוא.


און וויבאַלד אַז אַלע ענינים פון "הבאים מצרימה" און גאולת מצרים ווערן נמשך אויך לאחרי זה, אויך בזמן הזה – כמאחז"ל{{הערה|ב"ר פט"ז, ד.</ref> "כל המלכיות נקראו על שם מצרים", און מזכירין יציאת מצרים בכל יום{{הערה|משנה ברכות יב, ב. רמב"ם הל' ק"ש פ"א ה"ג. שו"ע אדה"ז או"ח הל' ק"ש סי' סז ס"א. – וראה לקמן בפנים.</ref>, און "בכל{{הערה|משנה פסחים קטז, ב.</ref> דור ודור [וכל יום ויום<ref name=":0">הוספת (ביאור) אדה"ז ב[[לקוטי אמרים פרק מ"ז|תניא רפמ"ז]]. וראה הגש"פ עם לקוטי טעמים מנהגים וביאורים ע' תריח (בהוצאת קה"ת תנש"א) בשוה"ג.</ref>] חייב אדם לראות את עצמו כאילו הוא יצא [היום<ref name=":0" />] ממצרים" – לערנט מען דערפון אַרויס, אַז אויך אין דעם איצטיקן גלות דאַרף מען ממשיך זיין "גאולת ישראל", די גאולה האמיתית והשלימה, כדלקמן.
און וויבאַלד אַז אַלע ענינים פון "הבאים מצרימה" און גאולת מצרים ווערן נמשך אויך לאחרי זה, אויך בזמן הזה – כמאחז"ל{{הערה|ב"ר פט"ז, ד.</ref> "כל המלכיות נקראו על שם מצרים", און מזכירין יציאת מצרים בכל יום{{הערה|משנה ברכות יב, ב. רמב"ם הל' ק"ש פ"א ה"ג. שו"ע אדה"ז או"ח הל' ק"ש סי' סז ס"א. – וראה לקמן בפנים.</ref>, און "בכל{{הערה|משנה פסחים קטז, ב.</ref> דור ודור [וכל יום ויום{{הערה|שם=:0|הוספת (ביאור) אדה"ז ב[[לקוטי אמרים פרק מ"ז|תניא רפמ"ז]]. וראה הגש"פ עם לקוטי טעמים מנהגים וביאורים ע' תריח (בהוצאת קה"ת תנש"א) בשוה"ג.</ref>] חייב אדם לראות את עצמו כאילו הוא יצא [היום<ref name=":0" />] ממצרים" – לערנט מען דערפון אַרויס, אַז אויך אין דעם איצטיקן גלות דאַרף מען ממשיך זיין "גאולת ישראל", די גאולה האמיתית והשלימה, כדלקמן.


ג. וועט מען דאָס פאַרשטיין בהקדים דעם ביאור אין דעם לעצטן משנה בפרק קמא דברכות{{הערה|יב, ב.</ref> (ווי מ'זאָגט עס אויך אין דעם נוסח ההגדה של פסח){{הערה|וכן הוא גם בתוספתא ברכות שם. ספרי ראה טז, ג. וראה מכילתא בא יג, ג.</ref>: "אמר ר' אלעזר בן עזרי' הרי אני כבן שבעים שנה ולא זכיתי שתאמר יציאת מצרים בלילות עד שדרשה בן זומא שנאמר{{הערה|ראה טז, ג.</ref> למען תזכור את יום צאתך מארץ מצרים כל ימי חייך, ימי חייך הימים כל ימי חייך להביא{{הערה|כ"ה בנוסח ההגדה. שו"ע אדה"ז שם.</ref> הלילות{{הערה|ובתוספתא שם מוסיף כאן "אלו דברי בן זומא". וראה חסדי דוד לתוספתא שם.</ref>, וחכמים אומרים ימי חייך העולם הזה כל ימי חייך להביא לימות המשיח".
ג. וועט מען דאָס פאַרשטיין בהקדים דעם ביאור אין דעם לעצטן משנה בפרק קמא דברכות{{הערה|יב, ב.</ref> (ווי מ'זאָגט עס אויך אין דעם נוסח ההגדה של פסח){{הערה|וכן הוא גם בתוספתא ברכות שם. ספרי ראה טז, ג. וראה מכילתא בא יג, ג.</ref>: "אמר ר' אלעזר בן עזרי' הרי אני כבן שבעים שנה ולא זכיתי שתאמר יציאת מצרים בלילות עד שדרשה בן זומא שנאמר{{הערה|ראה טז, ג.</ref> למען תזכור את יום צאתך מארץ מצרים כל ימי חייך, ימי חייך הימים כל ימי חייך להביא{{הערה|כ"ה בנוסח ההגדה. שו"ע אדה"ז שם.</ref> הלילות{{הערה|ובתוספתא שם מוסיף כאן "אלו דברי בן זומא". וראה חסדי דוד לתוספתא שם.</ref>, וחכמים אומרים ימי חייך העולם הזה כל ימי חייך להביא לימות המשיח".


זאָגט רש"י: "כבן שבעים שנה – כבר הייתי נראה זקן ולא זקן ממש שבאת עליו שיבה יום שהעבירו רבן גמליאל מנשיאותו ומינו רבי אלעזר בן עזרי' נשיא כדאיתא לקמן בפרק תפלת השחר<ref name=":1">ברכות כח, א.</ref>, ואותו היום דרש בן זומא מקרא זה".
זאָגט רש"י: "כבן שבעים שנה – כבר הייתי נראה זקן ולא זקן ממש שבאת עליו שיבה יום שהעבירו רבן גמליאל מנשיאותו ומינו רבי אלעזר בן עזרי' נשיא כדאיתא לקמן בפרק תפלת השחר{{הערה|שם=:1|ברכות כח, א.</ref>, ואותו היום דרש בן זומא מקרא זה".


וצריך ביאור אין דער שייכות צווישן דעם מאמר מיטן בעל המאמר{{הערה|ראה לקו"ש חי"ז ע' 349. וש"נ.</ref> רבי אלעזר בן עזרי', און די שייכות דערמיט וואָס די משנה איז געזאָגט געוואָרן ביום (אָדער בקשר מיט דעם יום{{הערה|דגם באם מפרשים ש"וחכמים אומרים כו'" אינם מדברי ראב"ע, ונאמרו לפני זה וראב"ע ידע מזה קודם אמירתו (ולכן אמר "ולא זכיתי", ראה תויו"ט כאן), הרי גילוי דברי החכמים במשנה זו הי' דוקא ע"י מה שאמר ראב"ע ביום שנתמנה לנשיא. וראה לקמן הערה 32.</ref>) שנתמנה ראב"ע לנשיא{{הערה|ובפרט באם מפרשים ש"וחכמים אומרים וכו'" הוא מדברי ראב"ע בעצמו. וראה חסדי דוד שבהערה 16, שמוכיח כן מלשון התוספתא שבהערה הנ"ל.</ref>, דמסתבר לומר אַז וויבאַלד ראב"ע האָט זיך עוסק געווען אין דער סוגיא אין תורה אין דעם טאָג ווען ער איז געוואָרן נשיא, איז דאָס פאַרבונדן מיט זיין עבודה אַלס נשיא בישראל ['''ע"ד''' דער חיוב הקדימה בלימוד התורה בענינים שהזמן גרמא{{הערה|רמב"ם הל' ת"ת פ"ד ה"ח. טושו"ע יו"ד סרמ"ו סי"ד.</ref>, ויש לומר אַז עד"ז איז בנוגע צו יעדער אידן ובפרט בקשר מיט זיין לימוד התורה אין די ענינים שהזמן '''שלו''' גרמא], און אויך די שייכות מיט דברי ראב"ע "הרי אני כבן שבעים שנה", שבעים שנה דוקא.
וצריך ביאור אין דער שייכות צווישן דעם מאמר מיטן בעל המאמר{{הערה|ראה לקו"ש חי"ז ע' 349. וש"נ.</ref> רבי אלעזר בן עזרי', און די שייכות דערמיט וואָס די משנה איז געזאָגט געוואָרן ביום (אָדער בקשר מיט דעם יום{{הערה|דגם באם מפרשים ש"וחכמים אומרים כו'" אינם מדברי ראב"ע, ונאמרו לפני זה וראב"ע ידע מזה קודם אמירתו (ולכן אמר "ולא זכיתי", ראה תויו"ט כאן), הרי גילוי דברי החכמים במשנה זו הי' דוקא ע"י מה שאמר ראב"ע ביום שנתמנה לנשיא. וראה לקמן הערה 32.</ref>) שנתמנה ראב"ע לנשיא{{הערה|ובפרט באם מפרשים ש"וחכמים אומרים וכו'" הוא מדברי ראב"ע בעצמו. וראה חסדי דוד שבהערה 16, שמוכיח כן מלשון התוספתא שבהערה הנ"ל.</ref>, דמסתבר לומר אַז וויבאַלד ראב"ע האָט זיך עוסק געווען אין דער סוגיא אין תורה אין דעם טאָג ווען ער איז געוואָרן נשיא, איז דאָס פאַרבונדן מיט זיין עבודה אַלס נשיא בישראל ['''ע"ד''' דער חיוב הקדימה בלימוד התורה בענינים שהזמן גרמא{{הערה|רמב"ם הל' ת"ת פ"ד ה"ח. טושו"ע יו"ד סרמ"ו סי"ד.</ref>, ויש לומר אַז עד"ז איז בנוגע צו יעדער אידן ובפרט בקשר מיט זיין לימוד התורה אין די ענינים שהזמן '''שלו''' גרמא], און אויך די שייכות מיט דברי ראב"ע "הרי אני כבן שבעים שנה", שבעים שנה דוקא.
שורה 29: שורה 29:
אין דער משנה גיט זיך אַרויס דער גודל העילוי והשבח פון יציאת מצרים, אַז אויך לאחרי ווי אידן זיינען אַרויס פון מצרים, האָט מען דעם חיוב פון זכירת יציאת מצרים "'''כל ימי חייך'''", סיי בימים און סיי בלילות (כדברי בן זומא), און סיי בעולם הזה און סיי לימות המשיח (כדברי החכמים){{הערה|וראה לקמן הערה 32, שלכמה מפרשים גם לחכמים מזכירין יצי"מ בלילות, וגם לבן זומא מזכירין יצי"מ לימות המשיח.</ref>.
אין דער משנה גיט זיך אַרויס דער גודל העילוי והשבח פון יציאת מצרים, אַז אויך לאחרי ווי אידן זיינען אַרויס פון מצרים, האָט מען דעם חיוב פון זכירת יציאת מצרים "'''כל ימי חייך'''", סיי בימים און סיי בלילות (כדברי בן זומא), און סיי בעולם הזה און סיי לימות המשיח (כדברי החכמים){{הערה|וראה לקמן הערה 32, שלכמה מפרשים גם לחכמים מזכירין יצי"מ בלילות, וגם לבן זומא מזכירין יצי"מ לימות המשיח.</ref>.


דער טעם אויף דעם איז – ווייל (זכירת) יציאת מצרים איז אַ "יסוד גדול ועמוד חזק בתורתנו ובאמונתנו כו'"{{הערה|חינוך מצוה כא.</ref>, דעמולט האָט זיך אויפגעטאָן די פתיחת ענין הגאולה<ref name=":2">ד"ה כימי צאתך תש"ח פי"ב (ע' 164).</ref> – אַז אידן זיינען אַרויס פון דעם גדר פון עבדות און געוואָרן בני־חורין בעצם{{הערה|ס' גבורות ה' (להמהר"ל מפראג) פרק סא.</ref> (עבדי הם ולא עבדים לעבדים"{{הערה|בהר כה, מב. שם, נה. ב"מ י, א.</ref>), ובאופן פון אַ פעולה נמשכת{{הערה|ראה לקו"ש ח"ה ע' 175.</ref> אויף שטענדיק.
דער טעם אויף דעם איז – ווייל (זכירת) יציאת מצרים איז אַ "יסוד גדול ועמוד חזק בתורתנו ובאמונתנו כו'"{{הערה|חינוך מצוה כא.</ref>, דעמולט האָט זיך אויפגעטאָן די פתיחת ענין הגאולה{{הערה|שם=:2|ד"ה כימי צאתך תש"ח פי"ב (ע' 164).</ref> – אַז אידן זיינען אַרויס פון דעם גדר פון עבדות און געוואָרן בני־חורין בעצם{{הערה|ס' גבורות ה' (להמהר"ל מפראג) פרק סא.</ref> (עבדי הם ולא עבדים לעבדים"{{הערה|בהר כה, מב. שם, נה. ב"מ י, א.</ref>), ובאופן פון אַ פעולה נמשכת{{הערה|ראה לקו"ש ח"ה ע' 175.</ref> אויף שטענדיק.


ובעבודת האדם{{הערה|[[לקוטי אמרים פרק מ"ז|תניא פמ"ז]]. וראה תו"א יתרו עא, ג ואילך. ובכ"מ. וראה הגש"פ עם לקוטי טעמים כו' ע' תשכח־ט.</ref>: יציאת מצרים באַדייט די יציאה פון (דער נפש האלקית פון) מיצרים וגבולים פון דעם מאסר הגוף און עולם הזה בכלל, און ווערן פאַרבונדן און פאַראיינציקט מיט דעם אויבערשטן דורך תורה ומצוות. און וויבאַלד אַז דאָס איז אַן ענין כללי אין גאַנץ תורה און אידישקייט, דעריבער "תזכור את יום צאתך מארץ מצרים כל ימי חייך", ביז באופן אַז "בכל דור ודור וכל יום ויום חייב אדם לראות את עצמו כאילו הוא יצא היום ממצרים"{{הערה|ואולי אפ"ל שבתניא שם מפרש דהמשנה דפסחים ("בכל דור ודור חייב כו'") משלימה המשנה דספ"ק דברכות שצ"ל זכירת יצי"מ בכל יום (ראה הגש"פ שבהערה 11).</ref>.
ובעבודת האדם{{הערה|[[לקוטי אמרים פרק מ"ז|תניא פמ"ז]]. וראה תו"א יתרו עא, ג ואילך. ובכ"מ. וראה הגש"פ עם לקוטי טעמים כו' ע' תשכח־ט.</ref>: יציאת מצרים באַדייט די יציאה פון (דער נפש האלקית פון) מיצרים וגבולים פון דעם מאסר הגוף און עולם הזה בכלל, און ווערן פאַרבונדן און פאַראיינציקט מיט דעם אויבערשטן דורך תורה ומצוות. און וויבאַלד אַז דאָס איז אַן ענין כללי אין גאַנץ תורה און אידישקייט, דעריבער "תזכור את יום צאתך מארץ מצרים כל ימי חייך", ביז באופן אַז "בכל דור ודור וכל יום ויום חייב אדם לראות את עצמו כאילו הוא יצא היום ממצרים"{{הערה|ואולי אפ"ל שבתניא שם מפרש דהמשנה דפסחים ("בכל דור ודור חייב כו'") משלימה המשנה דספ"ק דברכות שצ"ל זכירת יצי"מ בכל יום (ראה הגש"פ שבהערה 11).</ref>.
שורה 57: שורה 57:
עפ"ז יש לומר, אַז אמיתית הענין פון יציאת מצרים '''איז''' – "ימות המשיח", די גאולה האמיתית והשלימה, און אמיתית ופנימיות הענין פון ימות המשיח '''איז''' גאולת מצרים. נאָר בנוגע לפועל – צוליב זייטיקע סיבות – איז דאָ צווישן זיי אַ הפסק זמן (בחיצוניות), ביז די גאולה השלימה קומט בפועל. אָבער אויך די גאַנצע צייט בינתיים (צווישן גאולת מצרים און די גאולה השלימה) – "כל ימי חייך" (בעולם הזה) – דאַרף זיין "תזכור את יום צאתך מארץ מצרים" [ביז אַז "כל הימים מימי גאולה הראשונה מגלות מצרים עד גאולה העתידה בב"א הם ימי צאתך מארץ מצרים"<ref name=":2" />]; והיות אַז יציאת מצרים איז בפנימיות דער ענין פון "ימות המשיח", דעריבער איז זכירת יצי"מ "כל ימי חייך" כולל במילא אויך "(להביא ל)ימות המשיח"{{הערה|להעיר גם, שבהבטחת הקב"ה ליעקב על גאולת מצרים אמר לו "ואנכי אעלך גם עלה" (ויגש מו, ד), "היינו ב' עליות . . כי עלי' זו השני' היא רומזת על גאולה העתידה להיות בב"א" ([[תורה אור שמות|תו"א ריש פרשתנו]]). וכן בפרשתנו ג, יד "אמר לו ענין הגאולה האחרונה כדפירש רש"י שם" ([[תורה אור שמות|תו"א שם]]).</ref>.
עפ"ז יש לומר, אַז אמיתית הענין פון יציאת מצרים '''איז''' – "ימות המשיח", די גאולה האמיתית והשלימה, און אמיתית ופנימיות הענין פון ימות המשיח '''איז''' גאולת מצרים. נאָר בנוגע לפועל – צוליב זייטיקע סיבות – איז דאָ צווישן זיי אַ הפסק זמן (בחיצוניות), ביז די גאולה השלימה קומט בפועל. אָבער אויך די גאַנצע צייט בינתיים (צווישן גאולת מצרים און די גאולה השלימה) – "כל ימי חייך" (בעולם הזה) – דאַרף זיין "תזכור את יום צאתך מארץ מצרים" [ביז אַז "כל הימים מימי גאולה הראשונה מגלות מצרים עד גאולה העתידה בב"א הם ימי צאתך מארץ מצרים"<ref name=":2" />]; והיות אַז יציאת מצרים איז בפנימיות דער ענין פון "ימות המשיח", דעריבער איז זכירת יצי"מ "כל ימי חייך" כולל במילא אויך "(להביא ל)ימות המשיח"{{הערה|להעיר גם, שבהבטחת הקב"ה ליעקב על גאולת מצרים אמר לו "ואנכי אעלך גם עלה" (ויגש מו, ד), "היינו ב' עליות . . כי עלי' זו השני' היא רומזת על גאולה העתידה להיות בב"א" ([[תורה אור שמות|תו"א ריש פרשתנו]]). וכן בפרשתנו ג, יד "אמר לו ענין הגאולה האחרונה כדפירש רש"י שם" ([[תורה אור שמות|תו"א שם]]).</ref>.


עפ"ז איז אויך מובן פאַרוואָס מזכירין יציאת מצרים לימות המשיח (אע"פ וואָס דעמולט וועט מען שטיין אין אַ מצב של גאולה, און אַ גאולה שלא בערך צו גאולת מצרים) – ווייל: (א) יציאת מצרים איז די התחלה און (נאָכמער –) די פנימיות פון ימות המשיח, און (ב) יציאת מצרים טוט אויף אַ '''חידוש''' אין ימות המשיח, אַז מ'האָט אויך די מעלה פון יצי"מ (ווי דאָס איז געווען בפועל, צוליב דעם וואָס לא זכו אַז דאָס זאָל גלייך זיין די גאולה שלימה) – די מעלה פון "אתכפיא סט"א", וויבאַלד אַז דער רע איז נאָך געווען בתקפו (כנ"ל)<ref name=":3">ראה ד"ה כימי צאתך שם. סה"מ מלוקט ח"ב ע' מ ואילך. לקו"ש חט"ז ע' 125 ואילך. ספר השיחות תשמ"ח ח"ב ע' 569 ואילך.</ref>.
עפ"ז איז אויך מובן פאַרוואָס מזכירין יציאת מצרים לימות המשיח (אע"פ וואָס דעמולט וועט מען שטיין אין אַ מצב של גאולה, און אַ גאולה שלא בערך צו גאולת מצרים) – ווייל: (א) יציאת מצרים איז די התחלה און (נאָכמער –) די פנימיות פון ימות המשיח, און (ב) יציאת מצרים טוט אויף אַ '''חידוש''' אין ימות המשיח, אַז מ'האָט אויך די מעלה פון יצי"מ (ווי דאָס איז געווען בפועל, צוליב דעם וואָס לא זכו אַז דאָס זאָל גלייך זיין די גאולה שלימה) – די מעלה פון "אתכפיא סט"א", וויבאַלד אַז דער רע איז נאָך געווען בתקפו (כנ"ל){{הערה|שם=:3|ראה ד"ה כימי צאתך שם. סה"מ מלוקט ח"ב ע' מ ואילך. לקו"ש חט"ז ע' 125 ואילך. ספר השיחות תשמ"ח ח"ב ע' 569 ואילך.</ref>.


אָבער די זכירה פון יצי"מ לע"ל איז נאָר בדרך "טפל" ("שתהא שעבוד מלכיות עיקר ויציאת מצרים טפל לו"{{הערה|ברכות יב, סע"ב.</ref>), ווייל דער עיקר גילוי דעמולט איז פון דער גאולה השלימה, שלמעלה מכל מדידה והגבלה, נאָר צוזאַמען דערמיט איז מען מזכיר יצי"מ (בדרך טפל) ווייל די מעלה פון דער גאולה השלימה למעלה מכל מדידה והגבלה לגמרי (באופן פון "ואת רוח הטומאה אעביר מן הארץ", "אתהפכא"<ref name=":3">ראה ד"ה כימי צאתך שם. סה"מ מלוקט ח"ב ע' מ ואילך. לקו"ש חט"ז ע' 125 ואילך. ספר השיחות תשמ"ח ח"ב ע' 569 ואילך.</ref>), ווערט נמשך אין דער מדידה והגבלה פון "כל ימי חייך" במציאות העולם הזה (די מעלה פון אתכפיא אין גאולת מצרים). משא"כ אויב מ'וואָלט דעמולט ניט מזכיר געווען יצי"מ, וואָלט מען געקענט מיינען אַז די גאולה איז אָפּגעטיילט פון "כל ימי חייך" אין עולם הזה.
אָבער די זכירה פון יצי"מ לע"ל איז נאָר בדרך "טפל" ("שתהא שעבוד מלכיות עיקר ויציאת מצרים טפל לו"{{הערה|ברכות יב, סע"ב.</ref>), ווייל דער עיקר גילוי דעמולט איז פון דער גאולה השלימה, שלמעלה מכל מדידה והגבלה, נאָר צוזאַמען דערמיט איז מען מזכיר יצי"מ (בדרך טפל) ווייל די מעלה פון דער גאולה השלימה למעלה מכל מדידה והגבלה לגמרי (באופן פון "ואת רוח הטומאה אעביר מן הארץ", "אתהפכא"{{הערה|שם=:3|ראה ד"ה כימי צאתך שם. סה"מ מלוקט ח"ב ע' מ ואילך. לקו"ש חט"ז ע' 125 ואילך. ספר השיחות תשמ"ח ח"ב ע' 569 ואילך.</ref>), ווערט נמשך אין דער מדידה והגבלה פון "כל ימי חייך" במציאות העולם הזה (די מעלה פון אתכפיא אין גאולת מצרים). משא"כ אויב מ'וואָלט דעמולט ניט מזכיר געווען יצי"מ, וואָלט מען געקענט מיינען אַז די גאולה איז אָפּגעטיילט פון "כל ימי חייך" אין עולם הזה.


ו. דערמיט איז פאַרשטאַנדיק די הוספה און דער חידוש פון די חכמים לגבי בן זומא{{הערה|זהו לפי הפירוש שחכמים מוסיפים על בן זומא (כנ"ל הערה 32). ולפי הפירוש שחכמים חולקים על בן זומא בנוגע לזכירת יצי"מ בלילות (הרי נוסף למ"ש בהערה הנ"ל) – ראה סידור האריז"ל בהגש"פ כאן, שלדעת חכמים אין כח בזמן הזה לברר הלילות, ובמ"א נתבאר (לקו"ש ח"ג ע' ג־1016) שתוכן הפלוגתא הוא בנוגע ליצי"מ בפנימיות (יציאה גם ממיצרים וגבולים דקדושה) גם במצב דלילות, שבזמן הזה אין כח לזה לרוב בנ"א, והכח לזה יהי' דוקא לימות המשיח, ולכן ס"ל לחכמים שדוקא לימות המשיח מזכירין יצי"מ בלילות. משא"כ בן זומא, שהי' למעלה מעולם (ראה ב"ר פ"ב, ד), הי' בכחו לברר הלילות גם בזמן הזה. ועפ"ז נמצא שאצל בן זומא – ע"י ראב"ע שהביא דבריו – הי' מעין המצב דימות המשיח. ובכחו של ראב"ע '''הנשיא''' לחבר שניהם – שגם בזמן הזה (אצל כל ישראל) יהי' המצב של ימות המשיח, כדלקמן בפנים.</ref>: נוסף אויף דברי בן זומא, אַז מ'האָט דעם ענין פון יציאת מצרים "כל ימי חייך" אויך "בלילות", אין דעם לילה פון גלות – זיינען די חכמים מחדש "כל ימי חייך להביא לימות המשיח", אַז "כל ימי חייך" בעולם הזה (סיי בימים און אפילו בלילות, אין חושך הגלות) האָט מען נוסף אויף דער דרגא פון יציאת מצרים (אַ גאולה שאינה שלימה, ווי דאָס איז דעמולט געווען בגלוי), אויך די דרגא פון (יציאת מצרים ווי דאָס איז באמת) "ימות המשיח", די גאולה שלימה שאין אחרי' גלות.
ו. דערמיט איז פאַרשטאַנדיק די הוספה און דער חידוש פון די חכמים לגבי בן זומא{{הערה|זהו לפי הפירוש שחכמים מוסיפים על בן זומא (כנ"ל הערה 32). ולפי הפירוש שחכמים חולקים על בן זומא בנוגע לזכירת יצי"מ בלילות (הרי נוסף למ"ש בהערה הנ"ל) – ראה סידור האריז"ל בהגש"פ כאן, שלדעת חכמים אין כח בזמן הזה לברר הלילות, ובמ"א נתבאר (לקו"ש ח"ג ע' ג־1016) שתוכן הפלוגתא הוא בנוגע ליצי"מ בפנימיות (יציאה גם ממיצרים וגבולים דקדושה) גם במצב דלילות, שבזמן הזה אין כח לזה לרוב בנ"א, והכח לזה יהי' דוקא לימות המשיח, ולכן ס"ל לחכמים שדוקא לימות המשיח מזכירין יצי"מ בלילות. משא"כ בן זומא, שהי' למעלה מעולם (ראה ב"ר פ"ב, ד), הי' בכחו לברר הלילות גם בזמן הזה. ועפ"ז נמצא שאצל בן זומא – ע"י ראב"ע שהביא דבריו – הי' מעין המצב דימות המשיח. ובכחו של ראב"ע '''הנשיא''' לחבר שניהם – שגם בזמן הזה (אצל כל ישראל) יהי' המצב של ימות המשיח, כדלקמן בפנים.</ref>: נוסף אויף דברי בן זומא, אַז מ'האָט דעם ענין פון יציאת מצרים "כל ימי חייך" אויך "בלילות", אין דעם לילה פון גלות – זיינען די חכמים מחדש "כל ימי חייך להביא לימות המשיח", אַז "כל ימי חייך" בעולם הזה (סיי בימים און אפילו בלילות, אין חושך הגלות) האָט מען נוסף אויף דער דרגא פון יציאת מצרים (אַ גאולה שאינה שלימה, ווי דאָס איז דעמולט געווען בגלוי), אויך די דרגא פון (יציאת מצרים ווי דאָס איז באמת) "ימות המשיח", די גאולה שלימה שאין אחרי' גלות.
שורה 81: שורה 81:
והביאור בזה:
והביאור בזה:


שבעים שנה איז אַ שלימות אין חיי האדם – כמ"ש{{הערה|[[תהלים פרק צ'|תהלים צדי"ק, יו"ד]].</ref> "ימי שנותינו בהם שבעים שנה". די שלימות באַשטייט דערפון, אַז דער אדם דערגרייכט דעמולט צו דער עבודה פון בירור כל השבע מדות ווי זיי שטייען בשלימות, שבע כלול מעשר (= שבעים). ובפרטיות יותר – גיט מען דעם אדם "שבעים שנה" בכדי צו טאָן די עבודה פון בירור השבע מדות ווי זיי זיינען זיך מתלבש למטה, אין דער נפש הבהמית ("ימי שנותינו בהם", "בהם" לשון בהמה) און פון לעו"ז בכלל (ובכללות – די '''שבעים''' אומות העולם), און דורך דער עבודה דערגרייכט ער די שלימות פון שבעים, בחי' עי"ן דקדושה, ראי' אין אלקות, ביז די שלימות בזה לעתיד לבוא<ref name=":4">ראה בכל זה – ספר הערכים חב"ד מערכת אותיות – אות עי"ן ע' רפט ואילך. קובץ י"א ניסן שנת הצדי"ק עה"פ ימי שנותינו בהם שבעים שנה (ע' 87 ואילך). וש"נ.</ref>.
שבעים שנה איז אַ שלימות אין חיי האדם – כמ"ש{{הערה|[[תהלים פרק צ'|תהלים צדי"ק, יו"ד]].</ref> "ימי שנותינו בהם שבעים שנה". די שלימות באַשטייט דערפון, אַז דער אדם דערגרייכט דעמולט צו דער עבודה פון בירור כל השבע מדות ווי זיי שטייען בשלימות, שבע כלול מעשר (= שבעים). ובפרטיות יותר – גיט מען דעם אדם "שבעים שנה" בכדי צו טאָן די עבודה פון בירור השבע מדות ווי זיי זיינען זיך מתלבש למטה, אין דער נפש הבהמית ("ימי שנותינו בהם", "בהם" לשון בהמה) און פון לעו"ז בכלל (ובכללות – די '''שבעים''' אומות העולם), און דורך דער עבודה דערגרייכט ער די שלימות פון שבעים, בחי' עי"ן דקדושה, ראי' אין אלקות, ביז די שלימות בזה לעתיד לבוא{{הערה|שם=:4|ראה בכל זה – ספר הערכים חב"ד מערכת אותיות – אות עי"ן ע' רפט ואילך. קובץ י"א ניסן שנת הצדי"ק עה"פ ימי שנותינו בהם שבעים שנה (ע' 87 ואילך). וש"נ.</ref>.


ועד"ז י"ל בנוגע צו "הרי אני כבן שבעים שנה" פון ראב"ע הנשיא: בכדי צו ווערן אַ נשיא האָט ער געדאַרפט דערגרייכן די שלימות פון "(כ)בן שבעים שנה", דער בירור פון עניני העולם (וועלכע טיילן זיך אויף שבעים, שבעים אומות וכו'). און דאָס האָט אים געגעבן דעם כח אַז ביי אים זאָל ווערן "זכיתי שתאמר יצי"מ בלילות", אַז מ'זאָל קענען אויפטאָן דעם ענין פון יציאת מצרים (די גאולה ממיצרים וגבולים) אפילו שטייענדיק אין אַ מצב של תחתון ("לילות"), נוסף אויף דער עבודה בזה בכל יום ויום, ביז אויך – "כל ימי חייך להביא לימות המשיח"{{הערה|ולהעיר מיחוס ראב"ע שהוא "עשירי לעזרא" (ובירושלמי יבמות פ"א ה"ו, שהעיד עליו ר' דוסא בן הרכינס ש"עינוי ("כלומר מראיתו ותואר פניו" – פני משה) דמיין לדידי'" (לעזרא)), והרי בנוגע לעזרא איתא במדרש (הובא בפרש"י יחזקאל מג, יא. פתיחת התויו"ט למס' עדיות. וראה ברכות ד, סע"א) דראוי הי' הבנין השלישי להיות בעת שעלו מבבל אלא שגרם החטא (ע"ד שהי' בזמן יצי"מ, כנ"ל ס"ה).</ref>, (מעין) דעם עילוי פון דער גאולה השלימה{{הערה|ראה קול סופר על המשנה ברכות שם (יב, סע"ב), שמפרש "זכיתי" מלשון "זכו", ע"פ מאחז"ל (סנהדרין צח, א) עה"פ (ישעי' ס, כב) "בעתה אחישנה" – "זכו אחישנה", ע"ד שאמר הקב"ה "נצחוני בני נצחוני" (ב"מ נט, ב), "וזה זכו, אם יגיעו בני ישראל למדרגה לנצח ברצונם את השכינה ע"ד מי מושל בי צדיק, הקב"ה גוזר גזירה והצדיק מבטלו (ראה מו"ק טז, ב), אז אחישנה".</ref>, ווען עס ווערט (שלימות הבירור פון אַלע שבעים אומות כו', און) דעם גילוי פון שבעים{{הערה|להעיר מדברי ראב"ע שימות המשיח '''שבעים שנה''' (סנהדרין צט, א).</ref>, עי"ן דלמעלה, "והיו עיניך רואות את מוריך"{{הערה|ישעי' ל, כ.</ref>, ובאופן אַז אלקות שטייט בגלוי בכל העולם, "ונגלה כבוד הוי' וראו כל בשר יחדיו כי פי הוי' דיבר"{{הערה|שם מ, ה.</ref>.
ועד"ז י"ל בנוגע צו "הרי אני כבן שבעים שנה" פון ראב"ע הנשיא: בכדי צו ווערן אַ נשיא האָט ער געדאַרפט דערגרייכן די שלימות פון "(כ)בן שבעים שנה", דער בירור פון עניני העולם (וועלכע טיילן זיך אויף שבעים, שבעים אומות וכו'). און דאָס האָט אים געגעבן דעם כח אַז ביי אים זאָל ווערן "זכיתי שתאמר יצי"מ בלילות", אַז מ'זאָל קענען אויפטאָן דעם ענין פון יציאת מצרים (די גאולה ממיצרים וגבולים) אפילו שטייענדיק אין אַ מצב של תחתון ("לילות"), נוסף אויף דער עבודה בזה בכל יום ויום, ביז אויך – "כל ימי חייך להביא לימות המשיח"{{הערה|ולהעיר מיחוס ראב"ע שהוא "עשירי לעזרא" (ובירושלמי יבמות פ"א ה"ו, שהעיד עליו ר' דוסא בן הרכינס ש"עינוי ("כלומר מראיתו ותואר פניו" – פני משה) דמיין לדידי'" (לעזרא)), והרי בנוגע לעזרא איתא במדרש (הובא בפרש"י יחזקאל מג, יא. פתיחת התויו"ט למס' עדיות. וראה ברכות ד, סע"א) דראוי הי' הבנין השלישי להיות בעת שעלו מבבל אלא שגרם החטא (ע"ד שהי' בזמן יצי"מ, כנ"ל ס"ה).</ref>, (מעין) דעם עילוי פון דער גאולה השלימה{{הערה|ראה קול סופר על המשנה ברכות שם (יב, סע"ב), שמפרש "זכיתי" מלשון "זכו", ע"פ מאחז"ל (סנהדרין צח, א) עה"פ (ישעי' ס, כב) "בעתה אחישנה" – "זכו אחישנה", ע"ד שאמר הקב"ה "נצחוני בני נצחוני" (ב"מ נט, ב), "וזה זכו, אם יגיעו בני ישראל למדרגה לנצח ברצונם את השכינה ע"ד מי מושל בי צדיק, הקב"ה גוזר גזירה והצדיק מבטלו (ראה מו"ק טז, ב), אז אחישנה".</ref>, ווען עס ווערט (שלימות הבירור פון אַלע שבעים אומות כו', און) דעם גילוי פון שבעים{{הערה|להעיר מדברי ראב"ע שימות המשיח '''שבעים שנה''' (סנהדרין צט, א).</ref>, עי"ן דלמעלה, "והיו עיניך רואות את מוריך"{{הערה|ישעי' ל, כ.</ref>, ובאופן אַז אלקות שטייט בגלוי בכל העולם, "ונגלה כבוד הוי' וראו כל בשר יחדיו כי פי הוי' דיבר"{{הערה|שם מ, ה.</ref>.
שורה 97: שורה 97:
און דאָס איז מרומז אין דעם וואָס "ואף '''רבן גמליאל''' לא מנע עצמו מבית המדרש אפילו שעה אחת", אַז (ראב"ע טוט אויף אַז) אויך ר"ג – וואָס דרגת עבודתו איז פאַרבונדן מיט ימות המשיח (כנ"ל) – איז '''מסכים''' ומסייע צו דעם סדר ההנהגה פון ראב"ע, אַז "נתנה להם רשות לתלמידים ליכנס לבית המדרש".
און דאָס איז מרומז אין דעם וואָס "ואף '''רבן גמליאל''' לא מנע עצמו מבית המדרש אפילו שעה אחת", אַז (ראב"ע טוט אויף אַז) אויך ר"ג – וואָס דרגת עבודתו איז פאַרבונדן מיט ימות המשיח (כנ"ל) – איז '''מסכים''' ומסייע צו דעם סדר ההנהגה פון ראב"ע, אַז "נתנה להם רשות לתלמידים ליכנס לבית המדרש".


י. ויש להוסיף ביאור אויך אין דעם וואָס די משנה הנ"ל איז אין סוף פרק קמא פון מסכת ברכות: די התחלה פון (פרק ראשון) מסכת ברכות איז "מאימתי קורין את שמע בערבין", וואָס דאָס באַדייט (בעבודה רוחנית) די פעולה פון קריאת שמע (קבלת עול מלכות שמים{{הערה|ברכות רפ"ב.</ref>, ובאופן פון "מאימתי" מלשון אימה{{הערה|כפירוש ר"א המלאך בעת למדו משנה זו עם רבינו הזקן (ראה גם סה"ש תש"ד ע' 66. סה"מ תש"י ע' 138). – וכהפס"ד שק"ש צ"ל "בכוונה באימה וביראה ברתת ובזיעה" (שו"ע אדה"ז או"ח ר"ס סא. ועד"ז בטושו"ע שם. וראה לקו"ש חכ"ה ע' 71 בהערות).</ref>) אפילו "בערבין", אין חושך הלילה והגלות; און דאָס איז דער תוכן בסוף הפרק – וואָס "נעוץ סופן בתחלתן"{{הערה|ס' יצירה פ"א מ"ז.</ref> – אַז "מזכירין יציאת מצרים בלילות" (בקריאת שמע), וואָס יציאת מצרים איז "דבר אחד ממש"<ref name=":5">[[לקוטי אמרים פרק מ"ז|תניא ספמ"ז]].</ref> מיט קריאת שמע, "ולכן תקנו פ' יציאת מצרים בשעת ק"ש דוקא אף שהיא מצוה בפני עצמה ולא ממצות ק"ש כו'"<ref name=":5" />.
י. ויש להוסיף ביאור אויך אין דעם וואָס די משנה הנ"ל איז אין סוף פרק קמא פון מסכת ברכות: די התחלה פון (פרק ראשון) מסכת ברכות איז "מאימתי קורין את שמע בערבין", וואָס דאָס באַדייט (בעבודה רוחנית) די פעולה פון קריאת שמע (קבלת עול מלכות שמים{{הערה|ברכות רפ"ב.</ref>, ובאופן פון "מאימתי" מלשון אימה{{הערה|כפירוש ר"א המלאך בעת למדו משנה זו עם רבינו הזקן (ראה גם סה"ש תש"ד ע' 66. סה"מ תש"י ע' 138). – וכהפס"ד שק"ש צ"ל "בכוונה באימה וביראה ברתת ובזיעה" (שו"ע אדה"ז או"ח ר"ס סא. ועד"ז בטושו"ע שם. וראה לקו"ש חכ"ה ע' 71 בהערות).</ref>) אפילו "בערבין", אין חושך הלילה והגלות; און דאָס איז דער תוכן בסוף הפרק – וואָס "נעוץ סופן בתחלתן"{{הערה|ס' יצירה פ"א מ"ז.</ref> – אַז "מזכירין יציאת מצרים בלילות" (בקריאת שמע), וואָס יציאת מצרים איז "דבר אחד ממש"{{הערה|שם=:5|[[לקוטי אמרים פרק מ"ז|תניא ספמ"ז]].</ref> מיט קריאת שמע, "ולכן תקנו פ' יציאת מצרים בשעת ק"ש דוקא אף שהיא מצוה בפני עצמה ולא ממצות ק"ש כו'"<ref name=":5" />.


וע"פ הכלל הנ"ל פון "נעוץ סופן בתחלתן ותחלתן בסופן" האָט עס אַ שייכות מיט סיום הש"ס – סיי אין גמרא{{הערה|מס' נדה.</ref>: "כל השונה הלכות בכל יום מובטח לו שהוא בן עוה"ב, שנאמר{{הערה|חבקוק ג, ו.</ref> הליכות עולם לו א"ת הליכות אלא הלכות", אַז אין "הליכות עולם" איז מען ממשיך הלכות התורה, ביז די דרגא פון עוה"ב (כולל – בפירושו{{הערה|ראה רע"ב לסנהדרין ר"פ חלק. מדרש שמואל על מס' אבות בתחלתו.</ref> עולם התחי' לעתיד לבוא); און סיי אין משניות{{הערה|מס' עוקצין.</ref> – "לא מצא הקב"ה כלי מחזיק ברכה לישראל אלא השלום שנאמר{{הערה|[[תהלים פרק כ"ט|תהלים כט, יא]].</ref> ה' עוז לעמו יתן ה' יברך את עמו בשלום" (און אויך דער סיום פון גמרא ברכות עצמה איז מיט דעם פסוק), אַז דער אויבערשטער גיט עוז צו אידן (ע"ד "אלעזר בן עזרי'", א־ל עזר בן עזר י־ה), אין עוז אלא תורה{{הערה|ראה ויק"ר פל"א, ה. יל"ש בשלח רמז רמד. שהש"ר פ"ב, ג (ג). מדרש תהלים ל, ג. ועוד. וראה לקו"ש חכ"ו ע' 444 הערה ד"ה זה.</ref>, ביז אַז עס ווערט "ה' יברך את עמו בשלום", וואָס שלימות ענין השלום (בעולם) איז אין דער גאולה האמיתית והשלימה (כמבואר{{הערה|שע"ת לאדהאמ"צ נו, א.</ref> בענין "פדה בשלום נפשי"{{הערה|[[תהלים פרק נ"ה|תהלים נה, יט]].</ref>).
וע"פ הכלל הנ"ל פון "נעוץ סופן בתחלתן ותחלתן בסופן" האָט עס אַ שייכות מיט סיום הש"ס – סיי אין גמרא{{הערה|מס' נדה.</ref>: "כל השונה הלכות בכל יום מובטח לו שהוא בן עוה"ב, שנאמר{{הערה|חבקוק ג, ו.</ref> הליכות עולם לו א"ת הליכות אלא הלכות", אַז אין "הליכות עולם" איז מען ממשיך הלכות התורה, ביז די דרגא פון עוה"ב (כולל – בפירושו{{הערה|ראה רע"ב לסנהדרין ר"פ חלק. מדרש שמואל על מס' אבות בתחלתו.</ref> עולם התחי' לעתיד לבוא); און סיי אין משניות{{הערה|מס' עוקצין.</ref> – "לא מצא הקב"ה כלי מחזיק ברכה לישראל אלא השלום שנאמר{{הערה|[[תהלים פרק כ"ט|תהלים כט, יא]].</ref> ה' עוז לעמו יתן ה' יברך את עמו בשלום" (און אויך דער סיום פון גמרא ברכות עצמה איז מיט דעם פסוק), אַז דער אויבערשטער גיט עוז צו אידן (ע"ד "אלעזר בן עזרי'", א־ל עזר בן עזר י־ה), אין עוז אלא תורה{{הערה|ראה ויק"ר פל"א, ה. יל"ש בשלח רמז רמד. שהש"ר פ"ב, ג (ג). מדרש תהלים ל, ג. ועוד. וראה לקו"ש חכ"ו ע' 444 הערה ד"ה זה.</ref>, ביז אַז עס ווערט "ה' יברך את עמו בשלום", וואָס שלימות ענין השלום (בעולם) איז אין דער גאולה האמיתית והשלימה (כמבואר{{הערה|שע"ת לאדהאמ"צ נו, א.</ref> בענין "פדה בשלום נפשי"{{הערה|[[תהלים פרק נ"ה|תהלים נה, יט]].</ref>).
שורה 105: שורה 105:
"מזכירין יציאת מצרים בלילות" באַדייט אַז דער אמת'ער ענין פון "הבאים מצרימה", די ירידה אין חושך הגלות ("לילות"), איז – "גאולת ישראל" ("יציאת מצרים"), ביז – "להביא לימות המשיח" (דער ענין אמיתי פון יציאת מצרים), כנ"ל. און דעריבער איז "על שם גאולת ישראל נזכרו כאן" – ווייל די כוונה איז, אַז אין דעם מצב פון "הבאים מצרימה", אין מיצרים וגבולים, זאָל מען אויפטאָן און מגלה זיין ווי דאָס איז (ניט נאָר בשביל הגאולה, נאָר אַז דאָס גופא איז) "(על שם) גאולת ישראל", ביז (על שם) די גאולה האמיתית והשלימה.
"מזכירין יציאת מצרים בלילות" באַדייט אַז דער אמת'ער ענין פון "הבאים מצרימה", די ירידה אין חושך הגלות ("לילות"), איז – "גאולת ישראל" ("יציאת מצרים"), ביז – "להביא לימות המשיח" (דער ענין אמיתי פון יציאת מצרים), כנ"ל. און דעריבער איז "על שם גאולת ישראל נזכרו כאן" – ווייל די כוונה איז, אַז אין דעם מצב פון "הבאים מצרימה", אין מיצרים וגבולים, זאָל מען אויפטאָן און מגלה זיין ווי דאָס איז (ניט נאָר בשביל הגאולה, נאָר אַז דאָס גופא איז) "(על שם) גאולת ישראל", ביז (על שם) די גאולה האמיתית והשלימה.


ולהוסיף, אַז "בני ישראל הבאים מצרימה" זיינען געווען "'''שבעים''' נפש"<ref name=":6">פרשתנו א, ה.</ref>. ויש לומר אַז אין דעם איז מרומז ווי די עבודה באַשטייט אין דעם אַז אויך אין "הבאים מצרימה", אין גלות צווישן די שבעים אומות (וואָס זיינען כנגד די שבעים נפש{{הערה|ראה פרש"י האזינו לב, ח.</ref>), זאָל מען מגלה זיין "גאולת ישראל". וואָס דער כח אויף דאָס אויפטאָן קומט פון די "שבעים נפש" ("יוצאי ירך יעקב"<ref name=":6">פרשתנו א, ה.</ref>), ע"ד ווי ראב"ע "כבן שבעים שנה" גיט דעם כח אויף "מזכירין יצי"מ בלילות" ביז "להביא לימות המשיח", צו דערגרייכן דעם עי"ן רבתי פון קריאת שמע (וואו מ'איז מזכיר יצי"מ)<ref name=":4" />.
ולהוסיף, אַז "בני ישראל הבאים מצרימה" זיינען געווען "'''שבעים''' נפש"{{הערה|שם=:6|פרשתנו א, ה.</ref>), ע"ד ווי ראב"ע "כבן שבעים שנה" גיט דעם כח אויף "מזכירין יצי"מ בלילות" ביז "להביא לימות המשיח", צו דערגרייכן דעם עי"ן רבתי פון קריאת שמע (וואו מ'איז מזכיר יצי"מ)<ref name=":4" />.


און דערפון איז מובן אויך דער לימוד פון דעם מדרש צו אידן: מ'זאָל וויסן זיין, אַז אפילו זייענדיק אין גלות, איז נוסף אויף דעם אַז אידן בלייבן קיים בתכלית השלימות כמובן ופשוט, וכמרומז אויך בסוף פ' ויחי – "ויחנטו אותו ויישם בארון במצרים", וואָס "ויחנטו" איז בכדי דער גוף זאָל בלייבן קיים – איז "ואלה שמות בני ישראל הבאים מצרימה" מוסיף נאָכמער, אַז "על שם גאולת ישראל נזכרו כאן": נוסף אויף דעם וואָס אידן בלייבן גאַנץ אַלס נשמות בגופים בחיים גשמיים וחיים רוחניים גם יחד, אַ נשמה בריאה בגוף בריא, בתכלית השלימות, שטייען זיי אין אַ מצב (ניט נאָר וואָס פירט צו דער גאולה, נאָר נאָכמער – אַ מצב פון) "גאולת ישראל", ביז – "כל ימי חייך להביא לימות המשיח". וכדלקמן.
און דערפון איז מובן אויך דער לימוד פון דעם מדרש צו אידן: מ'זאָל וויסן זיין, אַז אפילו זייענדיק אין גלות, איז נוסף אויף דעם אַז אידן בלייבן קיים בתכלית השלימות כמובן ופשוט, וכמרומז אויך בסוף פ' ויחי – "ויחנטו אותו ויישם בארון במצרים", וואָס "ויחנטו" איז בכדי דער גוף זאָל בלייבן קיים – איז "ואלה שמות בני ישראל הבאים מצרימה" מוסיף נאָכמער, אַז "על שם גאולת ישראל נזכרו כאן": נוסף אויף דעם וואָס אידן בלייבן גאַנץ אַלס נשמות בגופים בחיים גשמיים וחיים רוחניים גם יחד, אַ נשמה בריאה בגוף בריא, בתכלית השלימות, שטייען זיי אין אַ מצב (ניט נאָר וואָס פירט צו דער גאולה, נאָר נאָכמער – אַ מצב פון) "גאולת ישראל", ביז – "כל ימי חייך להביא לימות המשיח". וכדלקמן.
שורה 117: שורה 117:
באַ דעם רמב"ם זעט מען בגלוי ווי זייענדיק אין אַ מצב פון "הבאים מצרימה" האָט ער דאָרט אויפגעטאָן (באופן השייך בזמנו) דעם ענין פון "גאולת ישראל", סיי אַ גאולה רוחנית בערך צו חושך הגלות וואָס איז דעמולט געווען (בדוגמא צו יציאת מצרים אויך אין אַ מצב פון "לילות"), און סיי אַ כח והכנה צו דער גאולה שלימה כפשוטה ("להביא לימות המשיח"), וכמרומז אויך בשם "רמב"ם" – ר"ת "רבות{{הערה|בא יא, ט.</ref> מופתי בארץ מצרים":
באַ דעם רמב"ם זעט מען בגלוי ווי זייענדיק אין אַ מצב פון "הבאים מצרימה" האָט ער דאָרט אויפגעטאָן (באופן השייך בזמנו) דעם ענין פון "גאולת ישראל", סיי אַ גאולה רוחנית בערך צו חושך הגלות וואָס איז דעמולט געווען (בדוגמא צו יציאת מצרים אויך אין אַ מצב פון "לילות"), און סיי אַ כח והכנה צו דער גאולה שלימה כפשוטה ("להביא לימות המשיח"), וכמרומז אויך בשם "רמב"ם" – ר"ת "רבות{{הערה|בא יא, ט.</ref> מופתי בארץ מצרים":


זייענדיק אין מצרים בפשטות האָט דער רמב"ם דאָרט מחבר געווען זיין חיבור הגדול ספר "משנה תורה", ספר "הלכות הלכות" וועלכער איז "מקבץ לתורה שבעל פה כולה"<ref name=":7">הקדמת הרמב"ם לספרו היד.</ref>, וואָס דאָס האָט אויפגעטאָן אַ גאולה (יציאת מצרים) אין אַ מצב פון חושך הלילה של גלות – ווי דער רמב"ם שרייבט בהקדמתו בטעם פאַרוואָס ער האָט מחבר געווען זיין חיבור, בכדי צו באַוואָרענען דעם העלם והסתר וואָס איז געוואָרן אין לערנען און פאַרשטיין תורה, וואָס "אותם הפירושים וההלכות והתשובות כו' נתקשו בימינו ואין מבין ענינם כראוי אלא מעט במספר ואין צריך לומר התלמוד עצמו כו'", און דעריבער "ראיתי לחבר דברים המתבררים כו' כולם בלשון ברורה ודרך קצרה עד שתהא תושבע"פ כולה סדורה בפי כל כו'",
זייענדיק אין מצרים בפשטות האָט דער רמב"ם דאָרט מחבר געווען זיין חיבור הגדול ספר "משנה תורה", ספר "הלכות הלכות" וועלכער איז "מקבץ לתורה שבעל פה כולה"{{הערה|שם=:7|הקדמת הרמב"ם לספרו היד.</ref>, וואָס דאָס האָט אויפגעטאָן אַ גאולה (יציאת מצרים) אין אַ מצב פון חושך הלילה של גלות – ווי דער רמב"ם שרייבט בהקדמתו בטעם פאַרוואָס ער האָט מחבר געווען זיין חיבור, בכדי צו באַוואָרענען דעם העלם והסתר וואָס איז געוואָרן אין לערנען און פאַרשטיין תורה, וואָס "אותם הפירושים וההלכות והתשובות כו' נתקשו בימינו ואין מבין ענינם כראוי אלא מעט במספר ואין צריך לומר התלמוד עצמו כו'", און דעריבער "ראיתי לחבר דברים המתבררים כו' כולם בלשון ברורה ודרך קצרה עד שתהא תושבע"פ כולה סדורה בפי כל כו'",


און אַזוי איז געוואָרן בפועל, אַז דער ספר הרמב"ם איז געוואָרן אַ מורה דרך פאַר אידן בכל הדורות, אָנהויבנדיק פון די אידן אין מצרים בדורו של הרמב"ם, ומשם נתפשטו זיינע פסקי הלכות צו אַנדערע ערטער אין וועלט (כידוע פון די אגרות הרמב"ם), ביז – צו אידן אין די דורות שלאחרי זה, כולל אויך – דורך דעם וואָס אַ ריבוי ספרים (אָנהויבנדיק פון דעם שולחן ערוך וכו') זיינען מיוסד אויף ספר הרמב"ם.
און אַזוי איז געוואָרן בפועל, אַז דער ספר הרמב"ם איז געוואָרן אַ מורה דרך פאַר אידן בכל הדורות, אָנהויבנדיק פון די אידן אין מצרים בדורו של הרמב"ם, ומשם נתפשטו זיינע פסקי הלכות צו אַנדערע ערטער אין וועלט (כידוע פון די אגרות הרמב"ם), ביז – צו אידן אין די דורות שלאחרי זה, כולל אויך – דורך דעם וואָס אַ ריבוי ספרים (אָנהויבנדיק פון דעם שולחן ערוך וכו') זיינען מיוסד אויף ספר הרמב"ם.
אוחזר מתוך "https://text.chabadpedia.com/index.php/מיוחד:השוואה_ניידת/14078"

תפריט ניווט