שיחת אחרון של פסח תש"י - מוגה

ספר השיחות קיץ ה'שי"ת

יום ד', י"ד שבט ה'שי"ת • ר"ד י"ד-ט"ז שבט תש"י - בעת השבעה - מוגה • חלק משיחת שבת פרשת ויקהל-פקודי, מברכים החודש ניסן, ה'שי"ת • חלק משיחת אחרון של פסח, ה'שי"ת • ש"פ שמיני, מבה"ח אייר, ה'שי"ת • ר"ד משיחת ליל ב' אייר, ת"ת שבת"ת – יום הולדת כ"ק אדמו"ר שליט"א מהר"ש זצוקללה"ה נבג"מ זי"ע – ה'שי"ת • שיחת ש"פ בהר-בחוקותי, מבה"ח סיון, ה'שי"ת • שיחת ש"פ שלח, מבה"ח תמוז, ה'שי"ת • שיחת ש"פ פינחס, מבה"ח מנחם אב, ה'שי"ת • שיחת כ"ף מנחם אב, ה'שי"ת • שיחת ש"פ ראה, מבה"ח וער"ח אלול, ה'שי"ת

א. עס שטייט אין גמרא תנו רבנן בשעת פטירתו של רבי אמר לבני אני צריך כו' נר יהא דלוק במקומו שלחן יהא ערוך במקומו מטה תהא מוצעת במקומה.

דער ביאור הדברים איז: פטירה מיינט אויך העתקה ממקום למקום פון איין ענין צום צווייטן. פון איין אַרט עבודה צו צווייטער, אַזוי ווי דער ענין ההפטרה וואָס מען ווערט נפטר און נעתק פון תורה צו נביאים. צדיקים גייען דאָך – סיי בעולם הזה סיי בעולם הבא – מחיל אל חיל בעלי' אחר עלי', ווערט עס אָנגערופן ביי זיי בשם פטירה, ד. ה. די העלאה אין אַ העכערן אופן עבודה.

בשעת פטירתו של רבי האט ער געזאָגט לבני אני צריך. לא זו בלבד אַז די בנים דאַרפן אים, נאָר נאָך מער – ער דאַרף די בנים.

מען קען דאָך מיינען אַן וויבאַלד עס האט זיך אנגעהויבן ביי אים אַ העכערער סאָרט עבודה, האָט ער ניט קיין שייכות צו אונז, פאַרוואָרנט רבי בשעת פטירתו און זאָגט, הגם איך בין איצטער עולה אין אַ העכערן סדר עבודה לגמרי, פונדעסטוועגן וואו איך וועל ניט זיין, האָב איך אייך אין זינען און נאך מער – אַז אויך מיר, אין די העכסטע עליות, אין נוגע אייער עבודה, לבני אני צריך.

ב. נר יהא דלוק במקומו שלחן יהא ערוך במקומו מטה תהא מוצעת במקומה. דער מיין אין דעם איז, אַז אין אַלע ענינים וואָס ביז איצטער פלעגט מען זיך ווענדן צום רבי'ן, איז דאָס אַלץ עומד במקומו.

בכלל פלעגט מען צום רבי'ן קומען וועגן צוויי סוגי ענינים: תקון ופרנסה רוחנית. תקון ופרנסה גשמית, אבל לא חומרית. און יעדער סוג טיילט זיך אין דריי ענינים.

גשמיות'דיקע יחידות טיילט זיך אין דריי זאכן: בני חיי ומזוני, וואָס דאָס איז נר שלחן ומטה. חיי איז נר ווי עס שטייט נר הוי' נשמת אדם. מזוני אין שלחן. בני אין מטה. איז די אַלע זאַכן עומד במקומו און ער קען ענטפערן און ענטפערט אַזוי ווי פריער, און איז משפיע איצטער אַזוי ווי פריער.

ג. און אַזוי ווי אין גשמיות אַזוי איז אויך אין רוחניות. וואָס אין רוחניות איז דאָך אויך דאָ דער ענין פון ער וואָס דאָס איז בצרות בכלל, ווי עס שטייט כי נר מצוה. שלחן וואָס דאָס אין תורה בפרט. וואָרום תורה אויסער וואָס זי איז אַ לבוש ווי אַלע מצוות איז זי אויך מזון. דאָס אַלץ איז, בכללות. אין הנהגה כתיקונה. ומי שחטא ופגם ועבר את הדרך זאָל מען ניט מיינען אַז עס האָט אָפּגעריסן זיך – איז וואָס קען ער האָבן פאַר אַ פאַרבונד מיט רבי לאחר פטירתו, זאָגט ער, אַז ניין – ער ענטפערט אויך אויף שאלות בעניני תיקוני פגמים ונפילת האדם, וואָס בכללות גייט עס אריין אין מטה. ווען דער אדם איז נכנסה בו רוח שטות, ער איז במדריגת שוכב, ראש בהשוואה לרגל. ועוד – אַז כמה תיקונים זיינען בעניני שמירת הברית, אויך בשמירת הלשון, שקשורים זה בזה. און דאָס איז מטה שתהא מטתו שלימה. ובפרט ח"נ וואָס דאָס איז אַ הבדלה כללית בינו ובין ה"א איז אויך אין דעם ענטפערט ער איצטער אַזוי ווי פריער.

ד. קען מען דאָך פרעגן: עס איז דאָך ידוע אַז אויף ענטפערן אויף יחידות דאַרף מען האָבן עפּעס אַ שייכות צו דעם, אין דקות שבדקות לכל הפחות, וכידוע הסיפור מכ"ק אדמו"ר האמצעי בזה, איז בשלמא פריער ווען ער איז געווען אין אַ גוף גשמי בעלמא דין וויבאַלד ער איז דאָך פֿאָרט געווען מלובש אין אַ גוף איז שייכות על כל פנים בדקות שבדקות, וכמסופר ע"ד כ"ק אדמו"ר האמצעי. אָבער איצטער אַז ער האָט צו דעם קיין שייכות ניט, איז ווי קען ער ענטפערן אויף אַזוינע ענינים?

דער תירוץ אויף דעם איז – בהקדמה, דיש מקשין: וואָס איז שייך בכלל בעטן ביי אַ רבי'ן, עס איז דאָך אַן ענין פון אַ ממוצע?

אנדערע פרעגן דאָס זעלבע בנוגע לעניני יראת שמים. – איינער אַ משולח – פון די היינטיקע משולחים – אַז מען פלעגט אים בעטן איבערגעבן אַ פדיון וועגן ענינים נשמיים פלעגט ער נעמען, אבער אַ פדיון אויף ענינים רוחניים פלעגט ער ניט נעמען, טענה'דיק אַז דאָס קען אפילו דער אויבערשטער אַליין אויך ניט, כמאמר הכל בידי שמים חוץ מיראת שמים. –

ה. דער אמת איז אָבער ניט אזוי. כשם ווי ישראל אורייתא וקוב"ה כולא חד, ניט נאר וואָס ישראל מתקשרין באורייתא ואורייתא בקוב"ה, נאָר טאַקע חד ממש, אַזוי איז אויך די התקשרות פון חסידים מיטן רבי'ן, ניט ווי צוויי זאַכן וואָס פאַראייניקן זיך, נאָר עס ווערט כולא חד ממש. און דער רבי איז ניט קיין ממוצע המפסיק נאָר אַ ממוצע המחבר. במילא איז דאָך ביי אַ חסיד, ער מיט דעם רבי'ן מיט דעם אויבערשטן איין זאַך.

– איך האב ניט געזען עס זאָל זיך אַזוי ריידן מפורש אין חסידות, נאָר עס איז אַ הרגש, במילא ווער עס וויל מרגיש זיין זאָל מרגיש זיין און ווער ניט, וויל איך זיך מיט אים ניט שפּאַרן, יהי לו אשר לו. –

במילא איז דאָך ניט שייך צו פרעגן אַ קושיא וועגן אַ ממוצע, וויבאלד אַז דאָס איז עצומ"ה אַליין, ווי ער האָט זיך אריינגעשטעלט אין אַ גוף.

ועל דרך מאמר הזהר מאן פני האדון דא רשב"י אָדער ווי בעת השליחות איז אפילו מלאך נקרא בשם הוי' אָדער ווי משה רבנו האָט געזאָגט ונתתי עשב.

און אַזוי איז אויך ניט שייך צו פרעגן ווי ענטפערט ער אויף ענינים פון מטה וכדומה, וואָרום עם אין דאָך אַן עצמיות'דיקער פאַרבונד פון רבי'ן מיט חסידים. וואָס דערפאר האָט ער דאָך אויך געזאָגט וואו איך וועל זיך ניט געפינען, לבני אני צריך.

ו. דער רבי געפינט זיך מיט אונז אזוי ווי פריער. ער געפינט זיך אין זיין חדר אַזוי ווי פריער און הערט ווי מיר פאַַרברענגען דאָ.

אי, ווי פאַרברענגט מען דאָ – איז דאָס וויילע דאָס איז זיין רצון מען זאל פאַרברענגען.

אַמאָל האָט דער רבי אָנגעשטעלט ביי זיך אין צימער דעם מיקראָפאָן און געהערט ווי מען פאַרברענגט דא. איצטער איז אויך אַזוי און נאָך מער, כמובן.

ז. אין ספר חסידים ווערט געבראַכט אַז רבנו הקדוש פלעגט קומען פרייטיק בין השמשות אַהיים אין די שבת'דיקע קליידער און מאַכן קידוש ופטר את הרבים.

איצטער איז דאָך שוין בין השמשות נאָך מנחה און רבנו הקדוש קומט מאַכן קידוש, און בלייבט אויך ביינאַכט.

ח. דעם ווינטער בין איך אַמאָל אריין אין רבי'נס צימער. ער איז געזעסן אָנגעשפַארט אויפן האַנט, געווען טיף פאַרטראַכט און זאָגט מיר אַז ער וויל פארן קיין ארץ ישראל. האָב איך דעם רבי'ן געזאָגט: ווי קען מען פאָרן, עס איז דאָך דאָ דאָ אַ סך אַרבעט? האָט ער אַביסל געטראַכט און זאָגט: נו, אַ שיינע מחשבה.

אין מחשבה איז ער שוין געווען אין ארץ ישראל. עצמות פון יוסף האָט מען געבראַכט אין ארץ ישראל.

ט. אַמאָל איז געקומען איינער אַ חסיד ממקום רחוק און געבעטן דעם רבי'ן ער זאָל זאָגן חסידות. האָט אים דער רבי געענטפערט אַז ער זאָגט חסידות שבת. זאָגט דער חסיד אַז ביי אים איז, ווען ער קומט צום רבי'ן איז ביי אים שבת. האָט דער רבי געזאָגט חסידות.

אויך איצטער, בהתקשרות כדבעי, איז בכל יום ובכל עת קען ווערן ביי יעדערן שבת און רבי קומט, מאַכט קידוש ופוטר את הרבים, ד. ה. ער פועל'ט אין זיי ווי זיי וואָלטן אַליין מאכן קידוש, נאָר – נאָך מער – קידוש מיט זיינע כוונות, ובמילא מיט זיין קדושה.